Ζήρος: Εκεί που τα λουλούδια φυτρώνουν στο τσιμέντο !!!

 

Η Ζήρος είναι ένα πανέμορφο χωριό κτισμένο σε μια τοποθεσία που είναι ίσως από τις πλουσιότερες σε αμπέλια και ελαιώνες στην Κρήτη. Είναι η έδρα του δήμου Λεύκης, και  βρίσκεται σε υψόμετρο 700 μέτρων στη βόρεια πλευρά του ομώνυμου λεκανοπεδίου,  περίπου 30 χλμ. από την Σητεία. Τα ίχνη του χάνονται στη μινωική εποχή, ενώ στην ενετική απογραφή του 1583 ονομαζόταν Siro και είχε 36 κατοίκους.

 

Άγνωστη η ετυμολογία του ονόματός του που γράφεται και Ζίρος και Ζύρος.  Αν και δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές, ωστόσο στις περιοχές Πεντάλιτρο, Ανεμομύλια, Πυργάδες και Φονιάς έχουν εντοπιστεί μινωϊκά λείψανα. 

Στην περιοχή της Ζήρου υπάρχουν παλιές εκκλησίες με σπουδαιότερη της Αγίας Παρασκευής που είναι τοιχογραφημένη και στο υπέρθυρο της ανατολικής πόρτας υπάρχει επιγραφή με χρονολογία 1523. Στη βυζαντινή, επίσης, εκκλησία του Αγίου Νικόλαου υπάρχουν χαράγματα του 1507 και 1515.

Η βυζαντινή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής.

 Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 σε τοποθεσία έξω από το χωριό, σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου, κοντά στη διασταύρωση με τον δρόμο που οδηγεί στα Απίδια, ο γνωστός αιμοβόρος γενίτσαρος Αφεντάκης οργάνωσε ομαδική σφαγή των Χριστιανών από την Ζήρο και τα Χωριά Χαμαίτουλο, Καλό Χωριό, Αχλάδια, Τσω και Απίδια. Στην Ζήρο γεννήθηκε ο ιερομάρτυς Ιάκωβος Αρχατζικάκης ο οποίος εμαρτύρησε το 1922, θύμα των Τούρκων στην Σμύρνη. Εμόνασε στα Ιεροσόλυμα, σπούδασε στην Ελβετία και έγραψε πλήθος θεολογικών πραγματειών. (από το βιβλίο του Ν. Παπαδάκη, αρχαιολόγου: ΣΗΤΕΙΑ, 2000)

 

Η σημερινή Ζήρος παρουσιάζει μεγάλη πρόοδο ιδίως οικονομική η οποία οφείλεται στις ικανότητες των κατοίκων της αλλά και στους απέραντους αμπελώνες του κάμπου της, οι οποίοι μαζί με το λάδι αποτελούν προσοδοφόρους παράγοντες. Στην περιοχή υπάρχουν τα σπήλαια Αγριλιά και Λυγιάς Σπήλιος.

 

 

Αυτό, πάντως, που τραβάει την προσοχή είναι τα λουλούδια σε κάθε μπαλκόνι σπιτιού, σε κάθε αυλή ακόμα και στις σχισμές των τσιμέντων,στους δρόμους και στα σκαλοπάτια!! Και γι' αυτό "υπεύθυνοι" είναι οι κάτοικοι του χωριού που σκορπίζουν σπόρους όπου υπάρχει λίγο χώμα κι έτσι μαζί με τον άνεμο βοηθούν στην εξάπλωση των φυτών!

Άποψη της Ζήρου