Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2013

Σύντομα Διηγήματα: Μάθημα αγάπης

                   https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhM7kSIxXo1s4jMn_0tX_fw6tiMYL36uWUzhVQcmmQEVkS_j__rDa4F6SJfLrImdCxXC22FNlGp72tc276IMwf1fcNyathupq2zry3zqm5ycPI8cu9sFmKRDtg7zq-PD5bWhQ9s0B_LS0I/s1600/Spiaggia%252520-%252520Mariarosaria%252520Bellone.jpg

 Μάθημα αγάπης
Της Χρυσούλας Θ. Λυμπεροπούλου

Από το περιοδικό ΜΟΡΙΑΣ, Τεύχος 55, Σελ. 33-34

Πως μπορείς να ξεγελάσεις αυτά τα πανέξυπνα μάτια; Το σπινθηροβόλο βλέμμα, που δεν αφήνει περιθώρια διαφυγής, ερεύνησε σχολαστικά, από πάνω έως κάτω, για άλλη μια φορά τον νεαρό άντρα.

«Πανύψηλος!» σκέφτηκε ο Βασίλης. Στην ηλικία των οκτώ χρόνων πολλές φορές τα αγόρια μεγαλοποιούν τα πράγματα. Είναι τότε που παλεύουν με τους γίγαντες και τα θεριά, και μαζί με τον Δον Κιχώτη υπερασπίζονται την τιμή της Δουλτσινέας τους, αλλά και όποιου άλλου τύχει. Αυτή του όμως η κρίση ήταν τελείως αντικειμενική. «Πανύψηλος».

— «Καλή σου μέρα», είπε ο ...πανύψηλος και ο Βασίλης, τεντώνοντας το σώμα του σαν αιλουροειδές έτοιμο να επιτεθεί, απάντησε κοφτά «γεια».

— «Πώς και κάθεσαι μόνος σου εδώ στα βράχια;» ρώτησε ο νεαρός άντρας. «Γιατί δεν παίζεις με τα άλλα παιδιά;» συνέχισε.

— «Δεν βλέπεις ότι ψαρεύω;» απάντησε κοφτά ο Βασίλης. «Γιατί νομίζεις ότι το κρατώ αυτό;» συνέχισε δείχνοντας στον άντρα το καλάμι του. «Νομίζεις ότι θα ρουφήξω την θάλασσα;»

— «Εντάξει φίλε μου, εντάξει» είπε με ήρεμη και γλυκιά φωνή ο άντρας.

— «Μη με λες φίλο σου γιατί δεν είμαι. Εγώ δεν είμαι φίλος κανενός».

Ο πικρόχολος και ειρωνικός τόνος της φωνής του Βασίλη διαπέρασε την ψυχή του άντρα. Η επόμενη κίνηση του, όμως, ήταν αυτή που κυριολεκτικά χτύπησε την πόρτα της καρδιάς τον μικρού. Ο ξένος κάθησε ήρεμα δίπλα του στον βράχο.

— «Με λένε Μιχάλη και έχεις δίκιο. Δεν είμαστε φίλοι, θα μπορούσαμε όμως να γίνουμε. Έτσι δεν είναι;»

— «Δεν είμαι φίλος κανενός. Δεν τα είπαμε αυτά: Δεν θέλω, βρε παιδί μου».

— «Ξέρω πολλά κόλπα να σου δείξω για να πιάνεις μεγάλα ψάρια», είπε ο Μιχάλης κοιτάζοντας το μικρό, άδειο πανεράκι του αγοριού. Του πήρε το καλάμι από το χέρι και, βάζοντας ένα περίεργο δόλωμα στην άκρη του αγκριστιού, το έριξε στη θάλασσα. Μέσα στα επόμενα τρία λεπτά ο Βασίλης ούρλιαζε από την χαρά του ανεβάζοντας ένα ψάρι που το βάρος του σίγουρα ξεπερνούσε το μισό κιλό.

— «Τι είσαι 'συ βρε παιδάκι μου; Καλό! Πολύ καλό!» τσίριξε.

Και κει που γύριζε προς το μέρος του είδε τον άντρα να περπατάει στα βράχια και ν' απομακρύνεται. Σήκωσε το χέρι του και του φώναξε: «Γεια σου, Μιχάλη. Ευχαριστώ».

— «Γεια σου φίλε μου, Βασίλη», είπε ο Μιχάλης κουνώντας και αυτός το χέρι του. «Αύριο πάλι την ίδια ώρα».

Τι νύχτα ήταν κι αυτή; Τα μάτια του Βασίλη ούτε για δέκα λεπτά δεν μπόρεσαν να κλείσουν. «Μήπως δεν ακούσω το ξυπνητήρι; Μήπως δεν προλάβω; Ευτυχώς που τελείωσε το σχολείο! Και το δόλωμα; Πού το είχε τόση ώρα και 'γω δεν το είδα;»

Χιλιάδες ερωτηματικά πλημμύριζαν το μυαλουδάκι του ώσπου, επιτέλους ξημέρωσε. Ο Μιχάλης! Μπορεί και να τον έκανε φίλο του. Μπορεί! Ξεκίνησε κρατώντας στο χέρι τα σύνεργα του. Έκατσε στον γνωστό βράχο και περίμενε.

— «Καλημέρα, φίλε μου», είπε ο Μιχάλης.

— «Καλημέρα» απάντησε ο Βασίλης γεμάτος ενθουσιασμό. «Πάλι δεν τον άκουσα να έρχεται» σκέφτηκε ο μικρός.

— «Έτοιμος!» είπε ο Βασίλης δείχνοντας στον νέο του φίλο τα σύνεργα του ψαρέματος. «Έφερα και σακούλες πολλές μαζί μου. Σήμερα θα πιάσουμε χίλια ψάρια!»

— «Σήμερα θα πιάσουμε δύο ψάρια, ένα για την γιαγιά σου και ένα για σένα. Και μετά θα σε ταξιδέψω» είπε ο Μιχάλης.

— «Η γιαγιά μου δεν με αφήνει να φύγω, είπε γρήγορα ο μικρός.

Το γαλήνιο χαμόγελο που απλώθηκε στο πρόσωπο του Μιχάλη θύμιζε τα μικρά κύματα που σκάνε στην άκρη του γυαλού τώρα που δεν φυσάει. «Και για που;» ρώτησε αμέσως μετά ο πιτσιρίκος όλο περιέργεια. Αμέσως όμως άρχισε να ουρλιάζει με χαρά. «Καλέ καβούρια μαζί! Καλέ τρέχουνε, δηλαδή κολυμπάνε. Κάνουν σαν να παίζουν μπάλα. Ε, δεν ξέρω πια τι κάνουν, αλλά, πάνε πολύ γρήγορα! μα τι γίνεται εκεί κάτω; Να ένα ψάρι σαν αυτό που πιάσαμε χτες!» Σταμάτημα δεν είχε το στόμα του.

Ο Μιχάλης έβαλε το χέρι του μέσα στο νερό και το ψάρι πλησίασε.

— «Το χαϊδεύεις! Δεν το πιστεύω! Σε αφήνει και το χαϊδεύεις!» φώναξε έξαλος από χαρά ο μικρός φίλος μας. «Τώρα έκανες και το ψάρι φίλο σου. Μα τι είσαι 'συ βρε Μιχάλη μου! Τι είσαι εσύ;»

Με μια ελαφριά κίνηση ο Μιχάλης έπιασε το χέρι του μικρού Βασίλη και το έβαλε δίπλα στο δικό του μέσα στο νερό.

— «Σκέψου πως τούτο 'δω το ψάρι είναι πράγματι ένας φίλος σου, και άφησε να περάσει μέσα από το χέρι σου όλη η αγάπη που νιώθεις γι' αυτό» του είπε. Και το ψάρι ακούμπησε το μικρό χεράκι που έτρεμε πού και πού γιατί είναι γεγονός πως φοβήθηκε λίγο στην αρχή, αλλά στην αρχή μόνο, πριν πιάσει το ...σκυλόψαρο, όπως είπε αργότερα στα άλλα παιδιά.

Τι τυχερός που ήταν που είχε φίλο του το Μιχάλη! Ποτέ δεν είχε νιώσει ξανά έτσι για άνθρωπο. Τόσες μέρες τώρα κάνανε μαζί χιλιάδες πράγματα. Χαιρετούσαν τα ψάρια του βράχου τους και μετά ο Μιχάλης τον ...ταξίδευε. Ταξίδεψαν στο κύμα, στο θαλασσινό αγέρι, έμαθε ν' ακούει τα μυστικά που του ψυθίριζε ο άνεμος, να παίρνει μηνύματα που του έστελναν τα φουσκωμένα πανιά των καραβιών αλλά και οι φωνές των γλάρων. Τις άκουγε κι αυτές. Και τώρα που ήξερε την γλώσσα τους, δεν του έφερνε πονοκέφαλο η λαλιά τους. Καταλάβαινε πότε το αρσενικό φώναζε το ταίρι του και θαύμαζε τα ωραία και ιδιόρυθμα τραγούδια τους. Γιατί έτσι είπε ο Μιχάλης. Όλη η πλάση ξέρει να λέει τραγούδια. Τραγουδάνε στον θεό, ταπεινό «ευχαριστώ» για την ύπαρξη τους, τραγουδάνε στον Ήλιο που τα ζεσταίνει και τους δίνει ενέργεια, τραγουδάνε στην φύση και στον άνεμο για την ευγένεια που τους δείχνει αλλά και την κατανόηση. Και τραγουδάνε και στην ψυχή του Βασίλη. Ποτέ δεν θα μπορούσε να πιστέψει ότι ολόκληρη η πλάση μπορεί να του τραγουδήσει. Όμως ο Μιχάλης έτσι είπε. Και ο Μιχάλης ξέρει τα πάντα— Και δεν λέει ποτέ, μα ποτέ, ψέματα! Είναι σίγουρος ο μικρούλης μας ότι ο καλός του φίλος, ο Μιχάλης, θα κρατήσει τον λόγο του. Του υποσχέθηκε πως όσο σκέφτεται και λειτουργεί με γνώμονα την αγάπη θα είναι πάντα μαζί του.

Πόσο χαίρεται που έχει φίλο του τον Μιχάλη! Για τίποτα, μα για τίποτα στον κόσμο δεν θα ήθελε να τον χάσει. Γι' αυτό θα θυμάται και θα αναγνωρίζει πάντα το τραγούδι του γλάρου, τα μυστικά του ανέμου και των φουσκωμένων πανιών, το τραγούδι της φύσης στον Πλάστη αλλά, κυρίως, το δικό του τραγούδι, το τραγούδι της Αγάπης που του έμαθε ο Μιχάλης, ο φίλος του ο Μιχάλης που τόσο ξαφνικά και αναπάντεχα μπήκε μέσα στην ζωή του και φώτισε κάθε σκοτεινή γωνιά της μικρής καρδούλας του με ένα υπέροχο και γλυκό φως, το φως που αποκτά κάθε καρδιά όταν διδάσκεται επιτέλους το Μάθημα της Αγάπης! 
 
Πηγή:  www.mikrosapoplous.gr

Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013

Παραγωγή Λόγου: Μεταβατικές φράσεις και λέξεις

 




 ΑΙΤΙΑ

Παράγοντες που συμβάλλουν επιβοηθητικά στον/ στην/ στο ...
Αν κοιτάξουμε βαθύτερα, στις ρίζες του φαινομένου, θα δούμε πως πηγάζει από...
Κύρια αιτία του/ της... είναι ο/ η/ το ...
Ανάμεσα στα αίτια ξεχωριστή θέση κατέχει...
Σοβαρό επίσης αίτιο θεωρείται...
Ένας ακόμα λόγος είναι το γεγονός ότι...
Κύριος (βασικός/ πρωταρχικός/ καθοριστικός/ ουσιαστικός/ θεμελιώδης) παράγοντας είναι...
Αν ο/ η/ το ... σήμερα γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη είναι γιατί...
Ο ρόλος του/ της ... είναι πράγματι καθοριστικός για ...
Εξετάζοντας τον οικονομικό (/κοινωνικό/ πολιτικό/ πνευματικό/ ψυχικό) τομέα διαπιστώνουμε ότι...
Εκτός από αυτό όμως και ο/ η/ το ... αποτελεί...
Ο/ η/ το ... είναι βλαβερός/ ή/ ό (επιβλαβής/ επιζήμιος)...
Θα ήταν αδύνατος/ η/ ο   ο/ η/ το ... χωρίς τη βοήθεια του/ της...
Πάρα πολλές παράμετροι στην υπόθεση του/ της... είναι συνυφασμένες με...
Δεν πρέπει όμως να αγνοούνται και οι οικονομικές (κοινωνικές/ πολιτικές/...) αιτίες
Ένας άλλος παράγοντας για τη διαμόρφωση ( ανάπτυξη/ όξυνση/ διόγκωση/ εμφάνιση) του/ της ... είναι...
Η εξήγηση που δίνεται από ειδικούς επιστήμονες και... για την αύξηση (/διόγκωση/.,.) του/ της... τα τελευταία χρόνια, είναι ότι σε αυτό συνέτεινε ο/ η/ το ... καθώς και η κρίση που διαπερνά ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό.
Το πρωτεύον είναι πού βρίσκονται οι αιτίες του/ της..., οι νοσογόνες εστίες.
Το κλειδί της ερμηνείας του/της ... βρίσκεται...
Εκείνο που πρέπει να γίνει απόλυτα σαφές σε μια βαθύτερη προσέγγιση του προβλήματος είναι ότι...
Από εκεί και πέρα λειτουργούν μία σειρά συγκλίνοντες υποβοηθητικοί και επιβοηθητικοί παράγοντες για ...
Ευεπίφορο κλίμα στροφής στον/ στην/ στο... δημιουργεί...

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ – ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

 Μια πρώτη ματιά στην προσφορά του/ της... αποδεικνύει ότι
Η χρησιμοποίηση του/ της... έχει ως αποτέλεσμα ...
Άλλη θετική/ αρνητική συνέπεια είναι ο/ η/ το ...
Ένα ακόμη θετικό/ αρνητικό αποτέλεσμα είναι...
Η προσφορά (/ ο ρόλος) του/ της... δεν σταματά σε αυτό το σημείο ..
Εκτός από τα θετικά στοιχεία, ο/ η/ το... έχει και αρκετά αρνητικά ....
Ανάμεσα στις συνέπειες(/ στις επιπτώσεις/ στα αποτελέσματα)
ιδιαίτερη θέση κατέχει....
Αναφερόμενοι στις συνέπειες καταλαβαίνουμε ( διαπιστώνουμε ) ότι
Ο/ η/ το ...είναι φυσικό επακόλουθο του/ της...
Η αύξηση (/ανάπτυξη) του/ της... αποτελεί κι αυτή θετική συνέπεια ...
Ο/ η/ το ... παρέχει(/προσφέρει/ εξασφαλίζει).../καλλιεργεί (/αναπτύσσει/ προάγει/ ενισχύει)....
Σημαντική επίσης είναι η βοήθεια που προσφέρει..
Γεγονός είναι ότι συμβάλλει και...
Η σημαντικότερη προσφορά του/ της... είναι αναμφισβήτητα ...
Αλλά και ο/ η/ το ... έχει να αποκομίσει τεράστια οφέλη από ...
Εξετάζοντας τις συνέπειες στον οικονομικό ( κοινωνικό/ πολιτικό / ηθικό/...) τομέα διαπιστώνουμε ότι...
Ο/ η/ το ... αποτελεί συνέπεια (είναι επακόλουθο) του/ της ...είναι απόρροια/ προϊόν...
Ο/ η/ το ... έχει επιπτώσεις/ αντίκτυπο ..., είναι βλαβερός/ επιβλαβής/ επιζήμιος...
Ο/ η/ το ... έχει ως αποτέλεσμα την κακοδαιμονία (την εξαθλίωση/ την κατάπτωση/ τον εκφυλισμό)...
Η επίδραση του/ της... στον/ στην/ στο ... είναι καταλυτική
Η ευεργετική επίδραση του/ της... στον/ στην/ στο... είναι εμφανής
Με τον/ την/ το... επιτυγχάνεται (κατορθώνεται/ πραγματώνεται/ ολοκληρώνεται)...
Ο/ η/ το... συμβάλλει.. συντείνει.. συντελεί...επιτρέπει/ διευκολύνει/ προάγει/ προωθεί...
Άμεση συνέπεια του παραπάνω γεγονότος είναι...
Ο/ η/ το ... επηρεάζει θετικά/ αρνητικά τον/ την/ το ...ασκεί επιρροή (/ επίδραση)
Ο/ η/ το ... είναι παράγοντας δημιουργικός/ ανανεωτικός/ ανακαινιστικός...

ΑΝΤΙΘΕΣΗ – ΕΝΑΝΤΙΩΣΗ

 Αλλά, μα, όμως, ωστόσο, από την άλλη πλευρά, εξάλλου, αντίθετα, ενώ, αν και, μολονότι, παρά το ότι, απεναντίας, εντούτοις, μολαταύτα, παρόλο, αντίθετα, διαφορετικά, ειδάλλως, αλλιώς, αντίστροφα, όχι μόνο... αλλά και, όχι μόνο δεν... μα ούτε

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ

 Με άλλα λόγια... -... δηλαδή ...
Για να γίνουμε πιο σαφείς ...
Αυτό σημαίνει πως...

ΕΜΦΑΣΗ

Είναι αξιοσημείωτο ότι...
Πρέπει να τονίσουμε ότι...
Θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην τονίσουμε ότι...
Δεν είναι επίσης καθόλου υπερβολικό να υποστηρίξει κανείς ότι...
Ο/ η/ το ... θεωρείται πληγή του κοινωνικού σώματος

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

 Παραδειγματικά αναφέρουμε ότι.../... όπως για παράδειγμα ...

ΜΕΤΡΑ – ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

 Θα είναι αναμφίβολη (/ αναμφισβήτητη/ αναντίρρητη/ αδιαφιλονίκητη)
η συμβολή του/ της... στον/ στην/ στο ...
Ο/ η/ το ... θα συμβάλει στην καλυτέρευση (/ βελτίωση/ αναμόρφωση/
εξυγίανση/ θεραπεία) του/ της...
Ο/ η/ το ... μπορεί να λειτουργήσει θετικά για ..θα ασκήσει θετική επιρροή (/ επίδραση)
Ο/ η/ το ... αποτελεί βασική προϋπόθεση για...
Για να εξασφαλιστεί ο/ η/ το ... είναι απαραίτητος/ η/ ο ...
Η επίδραση του/ της... στον/ στην/ στο θα είναι καταλυτική.
Η ευεργετική επίδραση του/ της... στον/ στην/ στο ... είναι εμφανής
Ο/ η/ το ... θα αποβεί παράγοντας δημιουργικός (/ ανανεωτικός/ανακαινιστικός)
Ουσιαστικός / πρωταρχικός/ καθοριστικός παράγοντας για ... μπορεί να αποβεί και...
Ο/ η/ το ... προϋποθέτει την ύπαρξη ...
Τα δυσμενή αποτελέσματα μπορούν να αντιμετωπιστούν ...
Χρειάζεται ριζική αφύπνιση για να καταλάβει ο κόσμος (/ οι νέοι)...
Πρέπει να αντισταθούμε με όλες μας τις δυνάμεις αν θέλουμε ...
Είναι επιτακτική (/ αδήριτη) ανάγκη να ...

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

 Επομένως, συνεπώς, λοιπόν
Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι...
Εύκολα βγαίνει το συμπέρασμα ότι...
Επαγωγικά λοιπόν σκεπτόμενοι καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι...
Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι...
Μπορούμε λοιπόν να συμπεράνουμε ότι...
Επιλογικά θα λέγαμε ότι…
Βγαίνει λοιπόν αβίαστα το συμπέρασμα ότι...
Οι παραπάνω σκέψεις οδηγούν στο γενικότερο συμπέρασμα ότι...
Οι παραπάνω σκέψεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι...
Για να συνοψίσουμε ... 
Συγκεφαλαιώνοντας (/ ανακεφαλαιώνοντας) θα λέγαμε ότι...


ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΘΕΣΟΥΜΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ

Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι...
Δεν θα πρέπει ακόμη να λησμονεί κανείς ότι...
Θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην αναφερθούμε και...
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι...
Δεν είναι επίσης καθόλου υπερβολικό να υποστηρίζει κανείς ότι...
Είναι απαραίτητο/ αναγκαίο/ επιβεβλημένο να αναφερθούμε και στον/στην/ στο ...
Συνεχίζοντας πρέπει να τονίσουμε ότι...
Ένα ακόμη επιχείρημα είναι...
Προεκτείνοντας τη σκέψη μας θα λέγαμε ότι...
Κατά πρώτο λόγο ... 
Κατά δεύτερο λόγο ...
Επιπλέον... 
Επιπρόσθετα...
Μεταξύ των άλλων ...

ΑΛΛΕΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ  ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

Ας σημειωθεί ότι...
Έχει διαπιστωθεί πως ...
Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς ότι...
Είναι φανερό/ ευνόητο/ πρόδηλο/ αναμφισβήτητο ότι...
Η καθημερινή πείρα βεβαιώνει...
Είναι γενικά παραδεκτό πως,..
Στηριζόμενοι σε αυτό το δεδομένο ...
Ανάμεσα στον/ στην/ στο ... και στον/ στην/ στο ... υπάρχει διαλεκτική (αμφίδρομη σχέση)
Επιβεβαίωση της παραπάνω άποψης (διαπίστωσης αποτελεί ο/ η/το...)
Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι...

Πηγή:  www.moec.gov.cy

Κυριακή 3 Φεβρουαρίου 2013

Λογοτεχνικά Ρεύματα και Σχολές



 
Ρεύμα: Χαρακτηρίζει μία τάση, κυρίαρχη ή όχι, η οποία εμφανίστηκε κάποια στιγμή και όχι μία οργανωμένη ομάδα καλλιτεχνών. Δεν υπάρχει το στοιχείο της συνειδητής κοινής δράσης από μία ομάδα ανθρώπων. Συγγενικός όρος θεωρείται αυτός της «περιόδου».
Σχολή: Ορισμένος αριθμός ανθρώπων που δρουν και δημιουργούν συνειδητά ως οργανωμένη ομάδα. Τους συνδέουν μεταξύ τους συνήθως τα στοιχεία της ηλικίας, κοινών εμπειριών και κοινών απόψεων πάνω στα ζητήματα της τέχνης και όχι μόνο. Με το ίδιο περίπου νόημα χρησιμοποιείται και ο όρος «γενιά».

Τα βασικότερα ρεύματα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο χώρο της λογοτεχνίας είναι τα ακόλουθα:




1. Κλασικισμός: Στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία τα κλασικιστικά στοιχεία είναι έντονα από την περίοδο της Αναγέννησης ως και τον 18° αιώνα. Χαρακτηριστικά του είναι:
• Η προσπάθεια μίμησης ή επιστροφής σε παλαιότερα πρότυπα, που θεωρούνται κλασικά, ελληνικά ή ρωμαϊκά, η τάση για μίμηση και προσέγγιση του κλασικού.
• Η μίμηση στη συγκεκριμένη περίπτωση σημαίνει χρησιμοποίηση θεμάτων και όλων των άλλων χαρακτηριστικών, που θεωρούνται κλασικά.
• Στο επίκεντρο των έργων αυτών βρίσκεται ο άνθρωπος, που αντιμετωπίζεται ως ιδανικό, ως πρότυπο και όχι ως πρόσωπο καθημερινό.
• Το συναίσθημα υποτάσσεται στη λογική και προτάσσονται υψηλές έννοιες και αφηρημένες ιδέες, όπως η ελευθερία, η ισότητα κ.λπ.
• Και στη μορφή των κειμένων αυτών αποφεύγεται καθετί το πεζό και το τετριμμένο, όπως  επίσης οι υπερβολές και τα πολλά εκφραστικά μέσα.
•  Το ύφος είναι λιτό, αλλά ταυτόχρονα αυστηρό και υψηλό.

2. Ρομαντισμός: Ένα από τα σημαντικότερα κινήματα όλων των εποχών κι όχι απλά ρεύμα, καθώς ξέφυγε από το χώρο της τέχνης και διαμόρφωσε μία στάση ζωής. Κυριάρχησε στην αγγλική, τη γαλλική και τη γερμανική λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα ως τα μέσα του 19ου
Σημαντικοί εκπρόσωποι ήταν οι P. Β. Shelley, Byron, V. Hugo, Chateaubriand, Fr. Schiller, Goethe κ.α. Στην Ελλάδα το ρεύμα κυριάρχησε μεταξύ 1830-1880, επηρεάστηκε από τον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά σύντομα παρασύρθηκε σε μεγαλοστομία, σε επιτηδευμένο συναισθηματισμό και μελαγχολία. Την πιο επιτυχημένη εκμετάλλευση ρομαντικών στοιχείων τη συναντάμε στον Κάλβο, τον Σολωμό, γενικότερα στην "Επτανησιακή Σχολή" . Τα βασικά γνωρίσματα του ρομαντισμού είναι τα ακόλουθα:
• Σύγκρουση με το ορθολογικό πνεύμα του κλασικισμού και του διαφωτισμού. Αμφισβήτηση της τυποποίησης, της παράδοσης, των ηθικών αξιών του κλασικού παρελθόντος.
• Φαντασία, παράδοξο, μυστηριώδες, όνειρο και υπερφυσικό είναι στοιχεία που αφθονούν στο ρομαντισμό.
• Επιμονή στο "εγώ" του δημιουργού ή του ήρωα.
•  Έντονο το στοιχείο της φυσιολατρίας. Άλλα αγαπημένα μοτίβα είναι ο Θεός, η περιπέτεια, ο αγώνας για την ελευθερία, ο ηρωισμός, ο θάνατος.
• Νοσταλγική διάθεση για το παρελθόν (όχι της κλασικής αρχαιότητας) και ωραιοποίησή του.
•  Υπερβολές και εξιδανικεύσεις είναι συχνές.
• Μελαγχολία και απαισιόδοξος τόνος. Τα ρομαντικά έργα συνήθως έχουν δυσάρεστο τέλος.
• Η εικόνα γίνεται βασικό συστατικό ενός ρομαντικού έργου.
• Δημιουργία υποβλητικού σκηνικού (φεγγαρόλουστα τοπία, ερείπια κ.α.)   
• Λόγος χειμαρρώδης, πληθώρα εκφραστικών μέσων.  Στην έκφραση συχνά αντλούνται στοιχεία από τη γλώσσα του λαού.

3. Παρνασσισμός: Λογοτεχνικό -κατά βάση ποιητικό- κίνημα που εμφανίστηκε στα μέσα του 19ου αι. στη Γαλλία ως αντίδραση στο ρομαντισμό και η ονομασία αυτή οφείλεται σε μία Ανθολογία, που έφερε τον τίτλο «Σύγχρονος Παρνασσός». Βασικά χαρακτηριστικά του παρνασσισμού:
• Σημειώνεται στροφή σε θεματολογία προερχόμενη για ακόμη μία φορά από τους κλασικούς πολιτισμούς της αρχαιότητας, είτε από το χώρο της ιστορίας είτε από αυτόν της μυθολογίας.
• Πρόκειται για μία προσπάθεια ανεύρεσης της ισορροπίας μετά τα συναισθηματικά -συχνά χωρίς μέτρο- ξεσπάσματα του ρομαντισμού.
• Βασικό γνώρισμα είναι η λιτή έκφραση, η ακριβολογία και η απουσία της υπερβολής και των εξάρσεων.
• Η έμφαση δίνεται στη λεπτομέρεια, εκφράζοντας έτσι το επιστημονικό πνεύμα της εποχής.
• Οι ποιητές θέλουν να εκφράσουν την ηρεμία και την απάθεια.
• Ως προς την εξωτερική τους εικόνα, τα ποιήματα της τεχνοτροπίας αυτής είχαν να παρουσιάσουν ιδιαίτερα επιμελημένη μορφή, ο στίχος ήταν ηχηρός, άψογος μετρικά, με ομοιοκαταληξία, άρα ήταν έντονο το στοιχείο της μουσικότητας.
• Οι δημιουργοί πιστεύουν πως ένα ποίημα πρέπει να έχει την ομορφιά και την τελειότητα ενός αγάλματος.
• Η εμμονή όμως στην ακριβολογία και στην τεχνική αρτιότητα σε ορισμένες περιπτώσεις στερούσε από τα ποιήματα τη ζωντάνια και την γνησιότητα του συναισθήματος.
• Στην Ελλάδα ο παρνασσισμός υιοθέτησε τη δημοτική γλώσσα.

4. Ρεαλισμός:  Ρεύμα που εμφανίζεται στα μέσα του 19 ου αι. στο χώρο της τέχνης, ενώ στο χώρο της λογοτεχνίας  η τάση αυτή εμφανίζεται στη Γαλλία με κυριότερο εκφραστή τον Γ.Φλομπέρ (Gustave Flaubert). Άλλοι γνωστοί εκφραστές του συγκεκριμένου ρεύματος ήταν ο Μπαλζάκ, ο Τολστόι, ο Ντοστογιέφσκι και στην Ελλάδα ο Παπαδιαμάντης, ο Ξενόπουλος, ο Θεοτόκης.  Κύρια γνωρίσματα του ρεαλισμού είναι:
• Πιστή απόδοση της πραγματικότητας, όπως τη βιώνει βέβαια ο ίδιος ο δημιουργός. Αναπόφευκτα κάποιες φορές αυτός δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από τις πεποιθήσεις του.
• Καλλιεργήθηκε κυρίως το είδος του μυθιστορήματος. Χαρακτηρίζεται από αληθοφάνεια και πειστικότητα, χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις. Η φαντασία δεν αποκλείεται, αρκεί να μην αντιτίθεται στην αντικειμενική πραγματικότητα.
• Θέματα οικεία και συνηθισμένα, στο επίκεντρο τίθεται ο κοινός, καθημερινός άνθρωπος.
 • Αποφεύγεται ο εντυπωσιασμός, οι εξιδανικεύσεις και οι ιδεαλιστικές προσεγγίσεις.
• Επιμονή στη λεπτομέρεια.
•  Ύφος απλό, χωρίς πολλά στολίδια, κάποιες φορές φτάνει να είναι μονότονο.

5. Νατουραλισμός: Λογοτεχνικό κίνημα που εμφανίζεται στο τέλος του 19ου αι. στη Γαλλία με εισηγητή του τον Emile Zola. Συνδέεται αποκλειστικά με την πεζογραφία και ειδικότερα με το μυθιστόρημα. Πρόκειται για την ακραία εκδοχή του ρεαλισμού. Βασικά του γνωρίσματα είναι τα ακόλουθα:
• Θέματα από την καθημερινή ζωή και πιστή, φωτογραφική αναπαράσταση της πραγματικότητας.
• Πολύ σκληρή κριτική στην κοινωνία της εποχής, καταγγέλλεται η κοινωνική εξαθλίωση.
•  Υπερτονίζονται οι άσχημες καταστάσεις της ζωής.
• Απουσία κάθε διάθεσης ωραιοποίησης.
• Θέματα προκλητικά, προερχόμενα από το περιθώριο της κοινωνίας (ήρωες απόκληροι, καταπιεσμένοι ή θύματα της κοινωνίας).
• Ο άνθρωπος υποτάσσεται σε εξωτερικές δυνάμεις και συνθήκες, αλλά και σε εσωτερικές (καταβολές, κληρονομικότητα, ορμές). Εμφανίζεται δέσμιος των αδυναμιών και των παρορμήσεων του. Δεν έχει περιθώρια επιλογών.
• Καταγραφή πληθώρας λεπτομερειών, εξαντλητικές περιγραφές.
• Στην νεοελληνική λογοτεχνία στα τέλη του 19 ου αι. ο νατουραλισμός εντάσσεται στην ηθογραφία. Πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα ήταν «Ο ζητιάνος» του Α.Καρκαβίτσα.

6.Συμβολισμός: Το 1886 στη Γαλλία δημοσιεύεται το μανιφέστο του συμβολισμού από το γάλλο ποιητή ελληνικής καταγωγής Jean Moreas (Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος).Επηρέασε κυρίως το χώρο της ποίησης ως τις πρώτες δεκαετίες του 20 ου αιώνα ως αντίδραση τόσο στη φλυαρία του ρομαντισμού όσο και στον παρνασσισμό.Κύρια γνωρίσματα του είναι τα εξής:
• Η πραγματικότητα, έτσι όπως γίνεται αντιληπτή με τις αισθήσεις, δεν έχει καμία σημασία και αξία. Τα πράγματα αντιμετωπίζονται ως οι διαμεσολαβητές, ως τα σύμβολα, για να φτάσει κανείς στην αληθινή έκφραση ιδεών, συναισθημάτων και νοητικών καταστάσεων, δηλαδή στο χώρο του ασυνείδητου.
•  Υπαινικτική χρήση της γλώσσας με αφθονία χρήσης εικόνων και μεταφορών.
•Αποφεύγεται η σαφήνεια, το νοηματικό περιεχόμενο χαλαρώνει.
•Η ποίηση απαλλάσσεται από κάθε φιλοσοφικό ή διδακτικό στοιχείο.
•Διάθεση ρεμβασμού και μελαγχολίας.
•Μορφολογικές καινοτομίες, στίχος σύντομος, ελεύθερος, χρήση πρωτότυπων σχημάτων λόγου.
•Χρήση ασύνδετων μεταξύ τους εικόνων.
•Μουσικότητα και υποβλητικός χαρακτήρας των ποιητικών στίχων.
Με το συμβολισμό συνδέεται και η καθαρή ποίηση. Κοινά τους γνωρίσματα είναι:
• Πρωταρχικό στοιχείο δεν θεωρείται το νοηματικό περιεχόμενο των φράσεων, αλλά η μουσικότητα και η αίσθηση υποβλητικότητας.
• Εκφράζει κυρίως ψυχικές καταστάσεις.
•  Τα αντικείμενα του εξωτερικού κόσμου από μόνα τους δεν έχουν κανένα ποιητικό ενδιαφέρον, παρά μόνο αν χρησιμοποιηθούν ως σύμβολα. Στην Ελλάδα κυριότερος εκπρόσωπος του συμβολισμού θεωρείται ο Κ. Χατζόπουλος που προσπάθησε να εφαρμόσει τις αρχές του ρεύματος αυτού στο μυθιστόρημα του«Φθινόπωρο». Ποιητές που επηρεάστηκαν ήταν οι Λ. Μαβίλης, I. Γρυπάρης, Κ. Παλαμάς, Μ.Μαλακάσης κ.α. Στους νεοσυμβολιστές κατατάσσονται οι Ν. Λαπαθιώτης, Τ. Άγρας, Μ. Πολυδούρη, Κ. Γ.Καρυωτάκης κ.α. Αυτοί κυρίως δρουν τη δεκαετία 1920-30 και
•αποδεσμεύονται από τη μεγαλοστομία και το ρητορισμό
•εκφράζουν τραυματικά συναισθήματα
•ο τόνος των έργων τους είναι χαμηλόφωνος και ιδιαίτερα μουσικός.

7. Υπερρεαλισμός: Πρόκειται για το σημαντικότερο και πιο ολοκληρωμένο κίνημα πρωτοπορίας. Γεννήθηκε στη Γαλλία ως προέκταση του ντανταϊσμού και του συμβολισμού. Το υπερρεαλιστικό μανιφέστο δημοσιεύθηκε το 1924 από τον Andre Breton, ενώ άλλοι βασικοί εκπρόσωποι του ρεύματος ήταν οι P. Eliard, L. Aragon και Ph. Soupault. Στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε από τους Ανδρ. Εμπειρίκο, Ν. Εγγονόπουλο, Ν. Γκάτσο, Οδ. Ελύτη κ.α., χωρίς όμως τις πολιτικές προεκτάσεις του κινήματος. Ο υπερρεαλισμός υιοθετήθηκε κυρίως στην ποιητική έκφραση. Τα βασικά του γνωρίσματα ήταν:
• Χρήση της φαντασίας, του ονείρου, του υποσυνείδητου. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να μένει εγκλωβισμένος στην πραγματικότητα της συνείδησης, στο ρεαλισμό και την αληθοφάνεια (επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τις ψυχαναλυτικές θεωρίες).
• Θέματα και εντυπωσιακές εικόνες που ξεφεύγουν από το χώρο της λογικής.
• Χρήση της αυτόματης γραφής (= ελεύθερη καταγραφή χωρίς  προκαθορισμένο στόχο και χωρίς την επέμβαση της λογικής.
• Ευρεία χρήση των συνειρμών.
• Σημαντική θέση δίνεται στο χιούμορ.
• Χρήση συμβόλων.
• Ελευθερία στον τρόπο έκφρασης  που είναι συχνά αντιποιητικός.
• Ελεύθερος στίχος, σπάσιμο κάθε παραδοσιακής στιχουργικής φόρμας.
• Συχνή απουσία των σημείων στίξης.

8. Μοντερνισμός: Πνευματικό κίνημα (μέσα 19ουαι. -1940) ενάντια στον παραδοσιακό αστικό πολιτισμό. Προτεραιότητα δίνεται στην υποκειμενική συνείδηση. Στην ποίηση κυρίαρχη είναι η διάλυση της παραδοσιακής μορφής και η διάθεση πειραματισμού, ενώ στο χώρο της πεζογραφίας αμφισβητείται η παραδοσιακή πλοκή και οι χρονολογικές και αιτιολογικές σχέσεις παρουσιάζονται με αυθαίρετη σειρά. Απουσιάζει ο παντογνώστης αφηγητής και τη θέση του παίρνουν οι αφηγητές-ήρωες με υποκειμενική οπτική γωνία. Η γλώσσα των κειμένων (ποιητικών και πεζών) εμφανίζει πολυσημία, χρησιμοποιούνται εικόνες, μεταφορές και σύμβολα. Προτεραιότητα δίνεται στην ενδοσκόπηση και στο στοχασμό. Από κάποιους μελετητές το κίνημα του μοντερνισμού δε διαφοροποιείται από τα άλλα πρωτοποριακά ρεύματα (εξπρεσιονισμός, φουτουρισμός, υπερρεαλισμός), απλά θεωρούν πως πρόκειται για πιο "συντηρητική" εκδοχή τους. Άλλοι πάλι επισημαίνουν τη διαφοροποίηση ανάμεσα τους, καθώς ο μοντερνισμός πάντα διακήρυσσε την πίστη του στο ολοκληρωμένο έργο τέχνης, ενώ τα κινήματα της πρωτοπορίας απορρίπτουν την τέχνη ως αυτόνομο θεσμό και καταργούν τη διάκριση μεταξύ κοινού και δημιουργού. {Βλ. φωτοτυπία}

Άλλα κυρίαρχα ρεύματα που έπαιξαν ρόλο στο χώρο της λογοτεχνίας ήταν:

Εμπρεσιονισμός ή Ιμπρεσιονισμός: Όρος που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στο χώρο της ζωγραφικής. Επιδιώκεται η αυθόρμητη και πηγαία έκφραση του συναισθηματικού κόσμου. Στη λογοτεχνία ο όρος  χρησιμοποιήθηκε κυρίως για όσους χρησιμοποιούν την τεχνική του εσωτερικού μονολόγου. Αμφισβητεί τη δυνατότητα λεπτομερειακής ανάπλασης της πραγματικότητας, δηλαδή μία βασική αρχή του ρεαλισμού.
Εξπρεσιονισμός: Καλλιτεχνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε κυρίως στη Γερμανία στις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20 ου αιώνα.  Στο χώρο της λογοτεχνίας εμφανίστηκε ως αντίδραση στο ρεαλισμό, το νατουραλισμό και το συμβολισμό. Εκφράζει τη λαχτάρα για καθετί το νέο και την επανάσταση στο παραδοσιακό. Αρνείται την αληθοφάνεια και δεν επιδιώκεται η πιστή αναπαράσταση του εμπειρικού κόσμου. Αντίθετα εκφράζει εσωτερικά αισθήματα, ενώ ο κόσμος αποδίδεται, όπως εμφανίζεται στη φαντασία του δημιουργού. Θέμα του γίνεται η απόγνωση του ανθρώπου των μεγαλουπόλεων, η βία και ο πόλεμος. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην κοινωνική διάσταση ενός έργου τέχνης. Τάση προς την υπερβολή, το λεξιλόγιο απελευθερώνεται από δεσμεύσεις, κυριαρχεί η εικόνα. Στην Ελλάδα το ρεύμα αυτό δεν ευδοκίμησε.
Φουτουρισμός: Το μανιφέστο του δημοσιεύθηκε στην Ιταλία το 1909 από τον ποιητή F. Τ.Marinetti. Ως ρεύμα συνδέεται κυρίως με τις εικαστικές τέχνες. Εκφράζει την αντίδραση προς καθετί το παραδοσιακό, υμνεί το μέλλον και τη δύναμη του τεχνολογικού πολιτισμού. Προωθείται ο ελεύθερος στίχος, η ανορθόδοξη σύνταξη, η τεχνική του κολλάζ. Προκλητική διάθεση που φτάνει στα όρια της περιφρόνησης του κοινού. Μετά το 1920 το κίνημα βρίσκεται σε κάμψη, ενώ συνδέθηκε με τον ιταλικό φασισμό. Στην πραγματικότητα δεν μπόρεσε να ξεφύγει εκτός Ιταλίας.
Ντανταϊσμός: Γεννήθηκε κατά τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο στη Ζυρίχη. Εκφράζει την απέχθεια για τη φρίκη του πολέμου, διαπιστώνοντας πως κάθε παραδοσιακή αξία στη ζωή και στην τέχνη δεν μπόρεσαν να τον αποτρέψουν. Οι εκπρόσωποι του θεωρούσαν ότι ο κόσμος βρισκόταν σε ηθική παρακμή και πως το πνευματικό σύστημα είχε καταρρεύσει. Το όνομα είναι επιλεγμένο στην τύχη και δηλώνει το μηδενισμό. Προτάσσουν την απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία. Βασικό χαρακτηριστικό είναι το βίαιο χιούμορ, η πρόκληση, ο εντελώς απρόσμενος συνδυασμός φράσεων, το παράλογο. Η δομή των έργων είναι αποσπασματική, και το περιεχόμενο σχεδόν ακατανόητο. Πρόκειται για μία "αισθητική αναρχία". Με το τέλος του πολέμου εξαπλώνεται, αλλά παράλληλα χάνει και την ορμή του και σταδιακά οδηγεί στον υπερρεαλισμό, την τελειότερη έκφραση της πρωτοπορίας.

Πηγή: blogs.sch.gr/stratilio